Bir kısmı sağlık harcamalarındaki artışla sağlanmış olan ve bedeli vatandaşın cebinden çıkan büyüme!
Dr. Ergün DEMİR* Dr.Güray KILIÇ**
Büyümenin kaynağı?
2015 yılı birinci çeyrek büyüme oranı %2,3 olarak açıklandı. Açıklanan verilere bakıldığında büyümenin esas olarak üretimden değil harcamalardan kaynaklandığı anlaşılmaktadır. Ekonomide üretime yönelik yatırım yapılmadığı, ihracatın büyümeye katkısının negatif olduğu açıkça görülmektedir.
Hanelerin/emeğiyle geçinen kitlelerin ilk çeyrek tüketimleri % 4,5 oranında artmıştır. Hane halkı harcamalarında gıda ve giyimde azalma; ulaştırma, sağlık, elektrik, su, doğalgaz gibi kalemlerde ve konut harcamalarında ise artış yönelimleri olduğu gözlemlenmektedir.
| Gayri Safi Yurtiçi Hasıla(GSYIH) Harcamalarına göre %2,3 büyümenin kaynağı | ||
| Hane halkı tüketimi | Pay % | Değişim |
| Gıda | 24,5 | -1 |
| Giyim | 6,5 | -4,8 |
| Ulaştırma ve Haberleşme | 18,7 | 16,9 |
| Konut, Su, Gaz, Elektrik | 10,6 | 4,4 |
| Sağlık | 6,3 | 15,1 |
| Eğitim | 1,5 | 8,1 |
Vatandaşın cebinden çıkan zorunlu sağlık harcamaları
Hükümet, tercih ettiği sağlık politikası ile sağlık hizmetlerinin finansmanı için ek kaynak olarak vatandaşın cebini adres göstermektedir. Vatandaşın ödediği Genel Sağlık Sigortası primi sağlık hizmetlerinden yararlanabilmesi için yeterli olmamakta ayrıca cep’ten SGK’ya katılım payı ve hastaneye ilave ücret ödemesi gerekmektedir.
Katılım payları;
- Her bir muayenede kamu hastaneleri için 5 TL,özel hastaneler için 12 TL,
- 10 gün içerisinde tekrar müracaatta 5 TL,
- İlaç bedelinin %10 -20’si,
- Her bir reçete için 3 TL, üç kutuya ilave her bir kutu ilaç için 1 TL,
- Vücut dışı protez ve ortezler bedelinin %10–20‘si ( her bir ortez ve protez için katılım payı tutarı brüt asgari ücretin %75’ni geçmeyecek miktarda ) vatandaşlar tarafından katılım payı olarak SGK’ya cepten öde
İlave ücretler;
- Kurumla sözleşmeli vakıf üniversitesi ile özel sağlık kurum ve kuruluşlarınca sağlık hizmetinin SUT’taki bedelinin %200‘ünü,
- Kamu üniversitelerinde öğretim üyelerinin mesai saati sonrası poliklinik muayenelerinde iki katını, her bir girişimsel işlem için sağlık hizmeti bedelinin bir defada asgari ücretin iki katını aşmayacak miktarını,
- Otelcilik hizmetlerinde çift yataklı odalarda standart yatak tarifesinin 1,5,tek yataklı odalarda ise 3 katını,
- Eşdeğer ilacın en ucuzunun %10’unu,
- İstisnai sağlık hizmetleri için işlem bedellerinin 3 katını vatandaşlar ilave ücret olarak cepten ödemektedir.
Ayrıca Sağlık Bakanlığı hastanelerinde prim borcu olan ve böylece müstehak olmayan vatandaş, sağlık hizmeti için SUT bedelinin 3 katını cebinden ücret olarak hastaneye ödemektedir.
Sağlık işletmeleri, gelirlerini artırmak, giderlerini azaltmak için artık güvenli/etkin olan uygulama ve tıbbi malzeme yerine, ucuz ve kârlı olanı tercih etmekte ve daha çok hasta muayene etmeyi, daha fazla ameliyat ve girişimsel işlem yapmayı adeta zorunluluk haline getirmektedirler.
Cepten yapılan sağlık harcamaları yıllar içerisinde giderek artmaktadır.
| Yıllar | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 |
| (Milyar TL) | 8.1 | 10 | 10.5 | 11.7 | 13.2 | 15 |
Sonuç olarak; Açıklanan verilere bakıldığında büyümenin aslında üretimden değil harcamalardan kaynaklandığı anlaşılmaktadırlar. Hane halkı tüketiminde sağlık harcamalarındaki artış önemli yer tutmaktadır. Her ne kadar iktidar mensupları vatandaşa sağlık hizmeti için cepten yapılan harcamanın azaldığı yalanını söyleseler de ekonomik veriler ve istatistikler aslında vatandaşın cebinden çıkan zorunlu sağlık harcamalarında önemli bir artış olduğunu açıkca göstermektedir.
AKP’nin sağlık programının sonuçta gelmiş olduğu nokta; sağlık hizmetlerinden yararlanabilmek için sadece prim ödemenin yeterli olmadığı ayrıca cep’ten katılım payı ve ilave ücret ödenmesi gerektiğidir.
*İzmir Tabip Odası Hekim Meclisi üyesi, **İstanbul Tabip Odası TTB delegesi.
sağlık haktır 